Meerwaarde van initiatievenknooppunten: weet wat de ander zoekt

In de Droom van Zwolle was op 24 maart de zesde sessie in de reeks kennisdelen door initiatievenknooppunten. Dit keer stonden we stil bij de vraag: hoe maak je je meerwaarde als knooppunt van initiatieven zichtbaar. Wat doe je eigenlijk en voor wie? En weet je dan ook wat de ander zoekt?

Henk Boshove, een van de initiatiefnemers van Hanzelab nam ons mee in de wereld van “gaten en boren”, van Jos Burgers. Kijk maar eens naar dit filmpje, dan snap je precies wat hij daarmee bedoelt. Mensen die een schilderij willen ophangen in een stenen muur, zijn in essentie niet op zoek naar een boor, maar naar een gat. En dan is er meer te koop dan boren alleen. De vertaalslag naar initiatievenknooppunten is snel gemaakt. Als knooppunt ben je niet het doel, maar het middel: want wat we als samenleving willen is meer geslaagd maatschappelijk initiatief (en niet perse meer knooppunten). Door je te verdiepen in de vraag van de ander, en in wat voor oplossing je biedt en voor wie, kom je makkelijker tot samenwerking(spartners).

Stadslab Nijmegen een initiatief van Lentekracht, bijvoorbeeld is een ondersteuningspunt van en voor mensen uit Nijmegen die het initiatief nemen om hun eigen stad te verbeteren en stelt mensen dus ook letterlijk de vraag: welke verbetering wil je zien en wat wil je doen? Hanzelab in Zwolle werkt ook volgens deze filosofie. Een netwerk van 150 betrokken Zwollenaren heeft zich verbonden aan Hanzelab. Regelmatig worden deze mensen uitgenodigd om mee te denken met een maatschappelijke vraag van een van de opdrachtgevers van Hanzelab, zoals de gemeente of een lokaal bedrijf. Heb je zin, of denk je wat toe te voegen, dan schuif je aan bij een etentje en stel je je creativiteit en netwerk ter beschikking. Als lid van Hanzelab betaal je eenmalig 38 euro en dan kun je meedoen aan elke sessie die je wilt. Hanzelab werkt volgens het principe van buy one – give one. Een opdrachtgever koopt een sessie voor zijn eigen vraag, maar betaalt ook voor een sessie van een Zwols doel of initiatief. Er is goed nagedacht over de meerwaarde voor de verschillende betrokkenen. Opdrachtgevers krijgen een enorme bult denkkracht en dragen bij aan een maatschappelijk doel (via de buy one – give one) en deelnemers van het Hanzelab netwerk vinden het leuk hun tijd beschikbaar te stellen voor een vraag naar keuze en krijgen daarvoor gezelligheid, netwerk en een goed gevoel voor terug.

We praatten door over de Blauwe Kamer een plek in de stadsbibliotheek in Dordrecht zonder vaste invulling. Het biedt mensen de ruimte om te ontdekken, experimenteren, inspireren en ontmoeten. Iedereen met een idee, mag dat daar uitproberen en delen. Een knooppunt dus! De ervaring is, dat het vaak dezelfde mensen zijn die naar de Blauwe Kamer komen. De potentie is veel groter. Bijvoorbeeld bij de Blauwe Kamer leeft de een wens om ook een plek te bieden aan oudere mensen, deze komen nu mondjesmaat. Hoe verleid je hen mee te doen? Henk liet ons zien dat we vaak geneigd zijn voor anderen te denken, maar dat je feitelijk niet weet waar het probleem van de ander zit. Stop met NIVEA , oftewel “invullen voor een ander” is zijn devies. Als je in de huid kruipt van de ander en vraagt wat zijn of haar probleem is, dan kun je vanuit jouw initiatief een oplossing bieden. In het geval van de oudere mensen bijvoorbeeld: wanneer zouden ze wel komen en meedoen? Als er voor hen iets interessants te doen is? En wat zou dat dan zijn? Of is het voor hen te lastig om er te komen? In dat geval kun je vervoer regelen of er aan denken de Blauwe Kamer ook op andere (mobiele) plekken uit te voeren.

Ander voorbeeld is Ruil je Groen, een initiatief in Utrecht dat via het ruilen en delen van zaden, planten en stekjes de stad mooier en gezelliger gemaakt, en bovendien groene initiatieven in Utrecht met elkaar wil verbinden. Als je kijkt naar de waarde van Ruil je Groen, zit dat niet alleen in het groener maken van de stad en meer biodiversiteit, maar bijvoorbeeld ook in het stimuleren van ontmoetingen, heeft het een educatief aspect en draagt het ook bij aan minder verstening, waardoor regenwater makkelijker de grond in kan in plaats van af te stromen. Voor een waterschap of gemeente is dat laatste een belangrijk argument. Ruil je Groen biedt een oplossing voor een probleem waar zij mee worstelen. Echter voor een verzorgingshuis speelt dit wateraspect helemaal niet, zij hebben er weer belang bij dat oudere mensen op een leuke manier aan de slag zijn en anderen kunnen ontmoeten.

De kunst is dus om naar jezelf te kijken door de ogen van de ander. Wanneer ben je voor de ander interessant? Als je een probleem voor hem of haar kan oplossen. Zet voor je zelf op een rij, welke invalshoeken je initiatief of initiatievenknooppunt heeft en voor welk probleem of problemen je de oplossing wilt zijn. Met andere woorden: wees minder boor, en ga op zoek naar het gat!

Ineke van Zanten