Archief van jaar: 2018
Leestip: onze ‘verse trends’ – blogserie op dailygreenspiration.nl
Origineel gepubliceerd op 12 april 2018 op Dailygreenspiration.nl
Verse Trends is een nieuwe serie blogs, geschreven door trendspotters Ineke van Zanten en Rinske van Noortwijk van Greenwish. Zij werken al jaren met en voor allerlei groene initiatieven en zien dus als eersten wat er speelt in de samenleving. Voor DailyGreenspration houden ze de trends bij in de blogserie Verse Trends. Op zaterdag 14 april staat de eerste online.
Voor de serie begint, is natuurlijk een introductie nodig.
Hoe lang zijn jullie al bezig?
“Sinds 2003 zijn we bij meer dan duizend van die initiatieven betrokken geweest.
Wij hebben toen samen GreenWish opgericht. We adviseren initiatiefnemers over het opzetten en uitvoeren van hun initiatief. Daarnaast adviseren we ook overheden en andere organisaties over hoe je meer ruimte kunt maken voor initiatieven. En hoe je slim met hen kunt samenwerken.
Jaarlijks maken we bijvoorbeeld een trendanalyse over duurzame initiatieven uit het Koffertje van Duurzame Dinsdag.”
Hoe gaan jullie als trendspotters te werk?
“Nieuwe initiatieven zijn vaak een voorbode van een ontwikkeling die later gangbaar wordt. Ze geven ons een kijkje in de toekomst. Volgens ons is het heel belangrijk om goed te kijken naar wat mensen beweegt, omdat dat iets vertelt over wat er aan komt. En dat is weer waardevolle informatie voor overheden, bedrijven, beleidsmakers en allerlei organisaties.”
Wat is er mooi aan jullie werk?
“Mensen die doen wat ze zelf écht belangrijk vinden, maken daadwerkelijk het verschil. Want met mensen met een drive kan duurzame ontwikkeling wezenlijk versnellen. En voor ons zijn alle duurzame initiatieven belangrijk en speciaal. Het maakt ons niet uit waarover het gaat, en ook niet of het groot of klein is. Iedereen die een initiatief neemt, krijgt van ons evenveel respect en aandacht.”
Hebben jullie een voorbeeld van een trend die jullie hebben zien groeien?
“Zo’n 10 jaar geleden zagen we al de eerste initiatieven rondom plastic tasjes opkomen.
Caroli Buitenhuis malde ons in 2005: ‘Er komt een tijd dat we ons niet meer kunnen voorstellen dat we zo verkwistend met plastic omgingen’, toen ze met haar idee voor een Tassenbol voor plastic zakkenaanklopte bij GreenWish. Het idee was even eenvoudig als geniaal. Lege tassen over? Doe ze bij de winkel in een speciale Tassenbol. Tas tekort? Haal er een uit de Tassenbol. Caroli vroeg ons hoe ze dit het best kon aanpakken. Dat bleek niet eenvoudig. Supermarkten wilden er veelal niet aan, en de rijksoverheid vond de verwachte milieuwinst destijds niet groot genoeg om te investeren in een pilot. Caroli zette door, de Tassenbol kwam bij een aantal vooruitstrevende supermarkten te staan.
Na de Tassenbol zagen we jarenlang veel andere initiatieven met alternatieven voor plastic tassen. Nu, ruim twaalf jaar later, is er bij de overheid en bedrijfsleven ook veel meer aandacht voor plastic en duurzaam verpakken. Het is verboden om gratis plastic tasjes mee te geven in de winkel. En zijn er alternatieven voor plastic verpakkingen ontwikkeld.”
Wat zijn nu de baanbrekende ideeën die we straks normaal gaan vinden?
“Nou, volg onze blog hier 
. Omdat we zien dat er steeds meer groene en natuurinitiatieven zijn, en omdat natuur ons beiden aan het hart gaat, gaan we daar we in een aantal trendblogs de spotlights zetten op de groene trends. Verse Trends uit de samenleving voor natuur en groen dus.”
Kunnen jullie alvast verklappen waar jullie de komende periode mee komen?
We gaan het onder meer hebben over de onkruidrevolutie, over natuurrendement en over natuur als onuitputtelijke grondstof.”
Nieuwsgierig? Houd de Verse Trends in de gaten!
1e Verse Trend: onkruid is hip!
2e Verse Trend: investeer je geld in… meer natuur!
3e Verse Trend: begin je eigen compostfabriek
4e Verste Trend: eigen acties om de natuur de redden
Sociaal ondernemingen wegwijzers voor de toekomst [#Trendblog]
Sociaal ondernemingen zijn anders zijn dan ‘gewone’ ondernemingen. Het zijn voorbodes. Zij laten zien welke veranderingen eraan zitten te komen. Hoe bijvoorbeeld de omslag naar de circulaire economie vorm krijgt. Als we daar beter naar luisteren, zouden regulier ondernemers daar hun positie mee kunnen versterken. Tijd voor meer nieuwsgierigheid bij overheid en bedrijven! Een mooi voorbeeld is Repair Café, dat als living lab op waarde wordt geschat en voor deze functie ook wordt beloond.
Voorbeelden van sociaal ondernemingen
Lena Living Lab: lenen van kleding is straks heel gewoon
Suzanne Smulders van Lena-the Fashion Library verwoordde het heel mooi: “We doen dit niet om winkeltje te spelen. We hebben een missie: verspilling in de mode voorkomen. We zijn sociaal ondernemers.” Lena is een kledingbibliotheek in Amsterdam. Hier leen je kleding van topmerken. Je kunt ook het ook kopen, als het je na het dragen bevalt. Lena is ervan overtuigd dat je over enkele jaren ook in gewone winkels kleding kunnen huren. Lena weet veel: waarom mensen lenen, wie er leent, hoe vaak kledingstukken worden uitgeleend voordat ze worden gekocht, hoe je lenen hip maakt, welke merken het sterkst zijn, hoe kleding zich gedraagt. Lena kan haar hechte community alle vragen stellen. Kortom: Lena is een levend laboratorium. Net als de vele andere kleding ruil-, deel en leen-initiatieven. De milieuwinst is evident: kleding blijft langer in omloop. Slimme merken kunnen voorop lopen in duurzaamheid, door te leren van Lena. Maar ook de overheid zou de sociale innovatie kunnen ‘oogsten’ en toepassen op andere sectoren bijvoorbeeld. GreenWish zoekt onder meer met het Ministerie van IenW, RVO, Modint, Milieu Centraal en de gemeente Amsterdam naar wegen om onderzoek op gang te brengen. Op zo’n manier dat de sociaal ondernemers gehonoreerd worden voor hun koplopers werk.
Ecodorp Boekel: laboratorium voor duurzaam bouwen
In Boekel wordt de circulaire wijk Ecodorp Boekel gebouwd, van 30 klimaatadaptieve en klimaatpositieve huurwoningen, buurthuis, werkplaats en kantoren, met mogelijkheden voor eigen voedselvoorziening, eigen energievoorziening, eigen drinkwatervoorziening, ecologische waterzuivering en duurzame ondernemingen. De wijk is een verzameling duurzame initiatieven en daarmee een laboratorium in zichzelf. Iedereen is feitelijk welkom, ook met vleermuisvriendelijke lantarenpalen of fijnstof vangende beplanting. Hoe pakt dat uit? Hoe ontwikkelen de initiatieven zich? Wie zet de kaasstolp over de wijk om te kijken hoe de initiatieven zich ontwikkelen in de praktijk en in samenhang? Hoe organiseert Ecodorp Boekel zich en hoe wordt er (democratisch) gecommuniceerd en besloten? Ecodorp Boekel is gebaat bij onderzoek, waarbij ook voor hen geldt dat zij graag (financieel en inhoudelijk) willen profiteren van het feit dat ze kraamkamer zijn.
Repair Café: zo kan het dus zijn!
Ook Repair Café is een onderneming met een missie: voorkomen dat we spullen weggooien, die na een simpele reparatie nog prima te gebruiken zijn. Zij hebben recent samen met Natuur en Milieu de reparatie monitor ontwikkeld. Zij onderzoekt (in opdracht van de Tweede kamer) welke producten de Repair Cafés het vaakst repareren en wat daarbij komt kijken. Zo krijgen ze meer zicht op de repareerbaarheid van de spullen. Repair Café is op deze manier gehonoreerd voor haar laboratoriumfunctie: we gaan leren van de ervaringen en met die lessen fabrikanten stimuleren tot robuuster ontwerp, zodat producten minder snel kapot gaan en beter te repareren zijn. Zo kan het werken!
Van wegwerp naar reparatiemaatschappij: Goed gemaakt
En dan gaat de telefoon. ”Met Nick. Ik bel je over iets dat ik belangrijk vind.” Ik luister aandachtig en wordt getriggerd door de toon in zijn stem. Bij GreenWish kom ik vaak mensen tegen die doen wat ze belangrijk vinden, en dat raakt me telkens weer. Nick vertelt dat hij samen met Floor, Senne, Paul en Hans en Nick een initiatief is gestart om het (her)gebruik van materialen te stimuleren: “We gooien veel spullen weg die nog goed te maken zijn. Dat is zonde, niet duurzaam en een gemiste kans voor de lokale werkgelegenheid.” Dat is de basis van ons initiatief Goed gemaakt.
Zweden koos afgelopen jaar voor een krachtige aanpak: de btw op reparaties werd gehalveerd en reparatiekosten voor huishoudelijke apparaten kunnen Zweden voortaan terugvragen via de belasting. In Duitsland kun je dat ook. Nederland maakt veel reparaties juist duurder door verhoging van het lage btw-tarief. Een beweging de verkeerde kant op, vinden de initiatiefnemers van de petitie. Zij willen dit agenderen. “Wij willen dat Nederland kiest voor duurzaamheid en hergebruik, in plaats van verspilling. Daarom onze oproep aan het kabinet en de Tweede Kamerleden: Maak repareren goedkoper via het belastingstelsel.”
Wat fijn dat er mensen zijn die dit doen. Die ongevraagd en in hun vrije tijd mensen willen mobiliseren om de transitie naar een circulaire economie te versnellen.
Op mijn vraag wat GreenWish voor hen kan doen, zegt Nick: “We willen meer massa, willen jullie partner worden en onze petitie een podium geven?”
Natuurlijk kan dat. En samen denken we na over organisaties en initiatieven in ons netwerk, die de missie van Goed Gemaakt ook een warm hart toedragen. Ook leggen we een lijntje met een groene lobbyist. Mooi om te zien dat inmiddels meer organisaties zich hebben aangesloten als partner, zoals Repair Cafe Internationaal.
Vind je het ook belangrijk dat we langer doen met spullen en minder snel dingen weggooien? Teken dan de petitie GoedGemaakt.org en vertel het verder.
Maatschappelijk initiatief opgelet: hier komt de Omgevingswet
De Omgevingswet geeft inwoners net zoveel invloed en macht als overheid en bedrijfsleven. In de praktijk zal dat niet vanzelf gaan. Hoe bereiden we ons daarop voor? Tijdens de clinic ‘Omgeving ontmoet Omgevingswet’ op 14 februari 2018 in de Gelderlandfabriek in Culemborg, zijn de eerste wegwijzers daarvoor uitgedacht door een groep van ruim 30 initiatiefnemers, initiatief versterkers, overheden en andere stakeholders. Duurzaam Door, CNME Maastricht en regio, De Coöperatieve Samenleving, Kracht in Nederland/MAEX en GreenWish geven hieraan dit voorjaar een vervolg in regionale sessies. Lees hier hoe we samen wijzer worden!
Het nieuwe begeleiden van gebiedsprocessen – GreenWish
De Landcoöperatie Dal van de Kleine Beerze heeft net als andere gebiedscoöperaties een proces coordinator die veel lobbyt, praat, verbindt en spint. Hij ziet zichzelf als ‘buitenboordmotor’, stuwende kracht. Wat nodig lijkt bij gebiedsprocessen als deze, is dienende begeleiding: ‘tussen’ de partijen, maar niet ‘van’ de partijen, onafhankelijk en letterlijk verstaanbaar voor iedereen. De vraag is waar je deze begeleiding verankert. Als je van iedereen bent, ben je ook van niemand. Heb je mandaat voor beslissingen? Wie betaalt je? Hoe maak je jezelf zichtbaar? Welke taal hoort hierbij? We werken een serious game uit samen met de stakeholders in het gebied van de Kleine Beerze, om zo de lessen te kunnen abstraheren.
Smeltkroes Rotterdams Havengebied– MAEX/ Kracht in Nederland
Om voor de komende 10 tot 15 jaar een gedeelte Rotterdams havengebied veilig te stellen voor ‘architecture by the people’ gaan we verdiepend kijken met verschillende initiatieven, de gemeente en bedrijven wat daarvoor nodig is. Dit is input voor de toepassing van de Omgevingwet: regels of richtlijnen die zorgen dat initiatieven /gebiedscoöperaties gelijkwaardige partner zijn in gebiedsontwikkeling. Hoe geef je gezamenlijk waarde aan wat wil ontstaan. Hoe maak je een gezamenlijk besluitvormingskader. Hoe borg je gelijkwaardigheid.
Functieprofiel ideale ambtenaar – CNME Maastricht en regio
De omgevingswet is geen handboek voor participatie. De gebruikers van een gebied weten als ‘eigenaar’ wat er speelt en wat de actuele wensen zijn. Professionele begeleiding en inbreng van vakkennis kunnen dit perspectief verrijken, maar mogen het niet overnemen. Als passie en idealisme nieuwe initiatieven doet ontkiemen, dan hoort ook strijd en ondernemend pragmatisme erbij. Hoe leren betrokkenen dat? Wij gaan ons richten op energiecoöperaties. We zien kiemende initiatieven met veel enthousiasme, maar ook knelpunten en vragen. We organiseren ontmoetingen waarin we met imagineering die vraagstukken aanpakken. We stellen onder andere het functieprofiel op van de ideale ambtenaar door de ogen van initiatieven. Ook de uitwisseling tussen de diverse aanwezige organisaties onderling is een kennisproces.
De Coöperatieve Samenleving
In Amsterdam is een groep initiatieven hun eigen omgeving coöperatief aan het ontwikkelen (de Lucas Community Nieuw West (Community BeWondernemers), Broedplaats Fenix, Pekko Bello (bewonersbedrijf in Noord) & Coöperatie Zonzij Stadslandbouw en ECA). De zoektocht is hier om structurele samenwerking te vinden met overheid en marktpartijen. De vraag is ook: wat is de rol en mandaat van de gemeente en raad. Wat is de juridische positie van maatschappelijk initiatief en hoe kan je borgen dat het hele proces een grote leerschool is.
Wil je op de hoogte blijven van onze zoektochten, laat het weten via info@greenwish.nl en bekijk ook de poster.
Kennis en opleidingen voor groenvrijwilligers
In Nederland zijn jaarlijks circa 100.000 enthousiaste vrijwilligers betrokken bij de zorg voor natuur en landschap, meestal dichtbij de eigen woonomgeving. Veel van deze vrijwilligers hebben zich verenigd in lokale vrijwilligersgroepen. Vrijwilligers krijgen bij hun werk in natuur en landschap op aanvraag ondersteuning van een van de zes landelijke groene vrijwilligersorganisaties. Wil jij weten wat de landelijke organisaties voor jou kunnen betekenen? Kijk dan hier. Ook het platform Groen Dichterbij geeft veel tips voor het starten van een groen vrijwilligersinitiatief.
Daarnaast zijn er verschillende andere plekken waar je hulp kunt vinden bij het uitvoeren van je groene initiatief en/of vrijwilligerswerk.
Hoe vind ik financiering?
Niet altijd is geld nodig, maar vaak ook wel. Soms gaat het om kleine bedragen of kun je –door het lenen van materialen, of het uitwisselen van diensten- je project met gesloten beurs doen. Als je meer geld nodig hebt kun je denken aan fondsen, vouchers, gemeentelijke subsidiepotjes, sponsoring of crowdfunding.
FONDSEN
Er zijn niet zoveel fondsen die geld geven aan groene projecten, puur omdat ze groen zijn. Meestal gaat het om de sociale samenhang, die veel groene projecten natuurlijk ook in zich hebben. Een aantal landelijke fondsen waar je zou kunnen kijken zijn: Oranjefonds, Dik Groen, of Adessium. In sommige gemeenten zijn er subsidiepotjes voor maatschappelijke (en ook groene) initiatieven. Het loont altijd de moeite daarnaar te informeren.
Via de maatschappelijke marktplaats IdealenKompas kun je kijken of je de hulp kunt vinden die je zoekt.
VOUCHERS
De landelijke regeling Groen en Doen heeft anderen geïnspireerd tot lokale of provinciale voucherregelingen. In 2017 waren er verschillende provincies die vouchers ter beschikking stelden voor groene initiatieven, zoals Utrecht, Overijssel en Zuid-Holland. De Koninklijke Heidemaatschappij organiseert jaarlijks Kern met Pit. Daarmee kun je 1.000 euro verdienen voor je initiatief. ook hiervoor is de inschrijving voor 2018 al gesloten. Maar hou de facebook en twitterpagina van Groen en Doen in de gaten. Zodra wij horen dat er in 2018 nieuwe voucherregelingen of wanneer de nieuwe editie van Kern met Pit op stapel staat laten we dat weten.
CROWDFUNDING
Via het crowdfundingplatform VoorNatuur kun je zelf financiële middelen en andere support voor je groene initiatief vergaren. In de Provincie Zuid-Holland kun je daarbij ook cofinanciering ontvangen van de provincie voor projecten die bijdragen aan groen, natuur of biodiversiteit. Draagt jouw project daarnaast ook bij aan participatie door bezoekers, vrijwilligers of educatie? Dan kom je in aanmerking voor een provincieale bijdrage van maximaal 5.000 euro. De voorwaarde is dat je zelf de andere helft bij elkaar weet op te halen via crowdfunding.
Website van Groen en Doen stopt per 1 maart
Het ministerie van LNV (destijds EZ) heeft de afgelopen jaren duizenden groene vrijwilligers gestimuleerd met een Groen en Doen-voucher. De rijksregeling Groen en Doen bestaat al enige jaren niet meer. Met ingang van 1 maart 2018 zal ook deze website uit de lucht gaan.
GreenWish heeft het afgelopen jaar naar andere wegen gezocht om groene vrijwilligers via vouchers en crowdfunding te ondersteunen bij hun werk voor natuur en samenleving. We kwamen tot de conclusie dat een nieuw vouchersysteem, geheel gecrowdfund uit de samenleving helaas niet haalbaar zou zijn.
Nieuwe mogelijkheden voor geld of andere hulp
We kwamen tijdens deze zoektocht ook een aantal andere mogelijkheden op het spoor die mogelijk voor een aantal van jullie relevant zullen zijn.
Bekijk 3 jaar Groen en Doen
Wij vinden het jammer dat Groen en Doen verdwijnt. Want wat was het mooi om te werken aan een groener Nederland vanuit de waardering en het vertrouwen dat mensen zelf weten wat zij het best kunnen doen om hun groene activiteiten zo goed mogelijk uit te voeren. Duizenden mensen hebben daarvan geprofiteerd, en daardoor voor meer natuur en groen in Nederland gezorgd. Wil je meer lezen over de resultaten van Groen en Doen? Bekijk dan het evaluatierapport.
De facebookpagina van Groen en Doen op Facebook en Twitter, blijven bestaan. Hier zullen we relevant nieuws voor groene initiatieven en vrijwilligerswerk blijven delen.