Expeditie Omgevingswet

Expeditie Omgevingswet – de burger in de master-rol

Expeditie Omgevingswet

De Omgevingswet stimuleert integraal werken, roept de samenleving op om kansen te pakken en baseert zich op vertrouwen. Deze drie elementen zitten als van nature in maatschappelijk initiatief. Tijdens de Burgermasterclass Omgevingswet zetten we daarom maatschappelijke initiatiefnemers en burgers in de master-rol. Initiatieven leerden de instituties wat de transitie van de Omgevingswet beoogt. Koppels van initiatiefnemers en ambtenaren/bestuurders gingen op ontdekkingstocht naar een dieper niveau van leren.

De BurgerMasterclass zocht naar de essentie van de verandering die de Omgevingswet gaat brengen. Niet in juridische zin, maar in de zin van het samenspel tussen mensen. Een groep van zo’n 50 mensen uit allerlei organisaties, initiatieven en invalshoeken ging samen op expeditie. Op zoek naar wederzijds begrip van elkaars kaders, drijfveren, ervaring en vooroordelen. Inzicht hierin en verbeeldingskracht zijn de motoren achter de verandering.

Expeditie Omgevingswet

De BurgerMasterclass vond plaats bij ontwerperscollectief Nul Zes (Gasfabriek 3a in Eindhoven) dat al sinds het begin van de gebiedsontwikkeling plaats nam op het NRE terrein. Het terrein is volop in ontwikkeling, met tal van nieuwe plekken en bewoners. Tijdens de expeditie zoomden we in op deze plek, en kon je meer te weten komen over hoe dit boeiende stukje Eindhoven zichzelf ontwikkelt. Met nadruk op zichzelf, want het is goed te zien dat bewoners en gebruikers van het terrein zich vrij voelen zelf invulling te geven aan het maken van een fijne verblijfsplaats. En ook zelf spelregels maakten. De Omgevingswet in de praktijk!

Expeditie Omgevingswet

Het werd met recht een expeditie.

Startpunt was station Eindhoven Centraal. Vandaar uit liepen de deelnemers naar Nul Zes. In drietallen in diverse deelsessies en op een creatieve manier ervoeren de deelnemers wat de Omgevingswet voor de eigen situatie betekent. In het reisverslag lees je de highlights van deze ervaring. Bijvoorbeeld: “Alles mag, maar wel samen en alleen met initiatiefnemers die zelf ook eindgebruiker zijn” en “wetten en regels passen we toe vanuit de bedoeling” en “we ‘helen’ de relatie tussen systeem- en leefwereld”.

Expeditie Omgevingswet

De BurgerMasterclass is georganiseerd in opdracht van RVO (programma DuurzaamDoor), in samenwerking met Jean Eigeman, GreenWish, LSA en het designersteam: Anne van Strien,Siem Nozza en Axel Coumans.

duurzaamdoor Logo

 

Clinic Omgevingswet - foto: Anne van Strien

Maatschappelijk initiatief opgelet: hier komt de Omgevingswet

De Omgevingswet geeft inwoners net zoveel invloed en macht als overheid en bedrijfsleven. In de praktijk zal dat niet vanzelf gaan. Hoe bereiden we ons daarop voor? Tijdens de clinic ‘Omgeving ontmoet Omgevingswet’ op 14 februari 2018 in de Gelderlandfabriek in Culemborg, zijn de eerste wegwij­zers daarvoor uitgedacht door een groep van ruim 30 initiatiefnemers, initi­atief versterkers, overheden en andere stakeholders. Duurzaam Door, CNME Maastricht en regio, De Coöperatieve Samenleving, Kracht in Nederland/MAEX en GreenWish geven hieraan dit voorjaar een vervolg in regionale sessies. Lees hier hoe we samen wijzer worden!

Het nieuwe begeleiden van gebiedsprocessen – GreenWish

De Landcoöperatie Dal van de Kleine Beerze heeft net als andere gebiedscoöperaties een proces coordinator die veel lobbyt, praat, verbindt en spint. Hij ziet zichzelf als ‘buitenboordmotor’, stuwende kracht. Wat nodig lijkt bij gebiedsprocessen als deze, is dienende begeleiding: ‘tussen’ de partijen, maar niet ‘van’ de partijen, onafhankelijk en letterlijk verstaanbaar voor iedereen. De vraag is waar je deze begeleiding verankert. Als je van iedereen bent, ben je ook van niemand. Heb je mandaat voor beslissingen? Wie betaalt je? Hoe maak je jezelf zichtbaar? Welke taal hoort hierbij? We werken een serious game uit samen met de stakeholders in het gebied van de Kleine Beerze, om zo de lessen te kunnen abstraheren.

Smeltkroes Rotterdams Havengebied– MAEX/ Kracht in Nederland

Om voor de komende 10 tot 15 jaar een gedeelte Rotterdams havengebied veilig te stellen voor ‘architecture by the people’ gaan we verdiepend kijken met verschillende initiatieven, de gemeente en bedrijven wat daarvoor nodig is. Dit is input voor de toepassing van de Omgevingwet: regels of richtlijnen die zorgen dat initiatieven /gebiedscoöperaties gelijkwaardige partner zijn in gebiedsontwikkeling. Hoe geef je gezamenlijk waarde aan wat wil ontstaan. Hoe maak je een gezamenlijk besluitvormingskader. Hoe borg je gelijkwaardigheid.

Functieprofiel ideale ambtenaar – CNME Maastricht en regio

De omgevingswet is geen handboek voor participatie. De gebruikers van een gebied weten als ‘eigenaar’ wat er speelt en wat de actuele wensen zijn. Professionele begeleiding en inbreng van vakkennis kunnen dit perspectief verrijken, maar mogen het niet overnemen. Als passie en idealisme nieuwe ini­tiatieven doet ontkiemen, dan hoort ook strijd en ondernemend pragmatisme erbij. Hoe leren betrokkenen dat? Wij gaan ons richten op energiecoöperaties. We zien kiemende initiatieven met veel enthousiasme, maar ook knelpunten en vragen. We organiseren ontmoetingen waarin we met imagineering die vraagstukken aanpakken. We stellen onder andere het functieprofiel op van de ideale ambtenaar door de ogen van initiatieven. Ook de uit­wisseling tussen de diverse aanwezige organisaties onderling is een kennisproces.

De Coöperatieve Samenleving

In Amsterdam is een groep initiatieven hun eigen omgeving coöperatief aan het ontwikkelen (de Lucas Community Nieuw West (Community BeWondernemers), Broedplaats Fenix, Pekko Bello (bewoners­bedrijf in Noord) & Coöperatie Zonzij Stadslandbouw en ECA). De zoektocht is hier om structurele samenwerking te vinden met overheid en marktpartijen. De vraag is ook: wat is de rol en mandaat van de gemeente en raad. Wat is de juridische positie van maatschappelijk initiatief en hoe kan je borgen dat het hele proces een grote leerschool is.

Wil je op de hoogte blijven van onze zoektochten, laat het weten via info@greenwish.nl en bekijk ook de poster.