Hoe kies je een digitaal platform?

Digitale platforms zijn hot! Ook voor het versnellen en vergemakkelijken van maatschappelijk initiatief kan een  digitaal platform heel behulpzaam zijn. Uiteraard werkt het alleen als ze onderdeel zijn van een proces van samenwerking met bewoners, initiatiefnemers, professionele organisaties en gemeenten.

Digitaal platform als verbinder
GreenWish lanceerde zelf in 2011 het IdealenKompas. In die tijd waren digitale platforms nog helemaal niet zo bekend. Onze gedachte was: we maken het makkelijker voor initiatiefnemers als zij -in de samenleving- kunnen vinden wat ze nodig hebben: geld, menskracht, ruimte en middelen. Bovendien vinden ook aanbieders zo veel makkelijker de projecten die juist bij hen passen. Uit de tijd dat ik bij een fonds werkte, weet ik nog hoeveel tijd en energie het kostte om aanvragen af te wijzen. En dan heb ik het nog niet over de frustratie bij initiatiefnemers, die zoveel moeite hadden gedaan om een mooie aanvraag te maken, die vervolgens niet werd gehonoreerd omdat de aanvraag niet paste binnen de criteria van het fonds.

Het IdealenKompas verbindt initiatiefnemers met elkaar en met aanbieders: fondsen, bedrijven, gemeenten en personen. Op een gelijkwaardige manier en vanuit de gedachte: je kunt alles wat je nodig hebt voor een initiatief vinden in de samenleving; het draait zeker niet alleen om geld. We zijn inmiddels vijf jaar verder en er zijn allang meer en andere marktplaatsen voorhanden. En dat is goed! Elk type marktplaats voorziet namelijk in een andersoortige behoefte. Om met elkaar helderheid te scheppen in welke mogelijkheden er nu zo al zijn, organiseerden we op 29 maart een leerkringsessie in Paviljoen Pop te Utrecht. Met een aantal vertegenwoordigers van platforms, gemeenten, initiatievenknooppunten en een waterschap namen we een aantal platforms en essenties onder de loep.

Welk effect wil je bereiken?
Al gauw hadden we het over de vraag: welke rol pak je als gemeente? Iedereen kent ze wel, voorbeelden waar een platform is gemaakt, en waar vervolgens niks gebeurt. Of waar “niemand op wil” want het is toch van de gemeente? De kernvraag waar het om draait is welk effect wil je bereiken en wie wil dat nog meer? Een platform is geen doel op zich. Je wilt dat er iets gebeurt, en het platform kan je -mits goed ingebed- daarbij helpen. Veel voorkomende behoeften zijn:

• inzicht in maatschappelijke initiatieven en wat zij nodig hebben
• matchen van maatschappelijk vraag en aanbod (zie bijvoorbeeld IdealenKompas)
• het makkelijker maken voor initiatiefnemers om te vinden wat ze nodig hebben
• zicht op de maatschappelijke meerwaarde van initiatieven (zie bijvoorbeeld MAEX)
• zicht op waar het beweegt en waar het juist niet beweegt (bijvoorbeeld voor een gemeente interessant)
• verbinden van hulpvragers en aanbieders van hulp (bijvoorbeeld  op het gebied van zorg)
• een digitaal dorps- of buurtplein: alles bij elkaar (zie bijvoorbeeld Mijn Buurtje)
• ruilen en delen van spullen en diensten op wijk- en buurtniveau
• cocreatie: bijvoorbeeld samenwerking tussen gemeente en buurt op bepaalde thema’s (zie bijvoorbeeld Buurbook)
• op een directere manier communiceren over plannen en inzichten uit wijk en buurt

In deze presentatie lees je meer over de vragen die je moet stellen en een aantal voorbeelden van platforms.

Op wijk- en buurtniveau
Hanneke van Stokkum (Mijn Buurtje) en Merijn van der Mooren (gemeente Overbetuwe) vertelden meer over Mijn Buurtje en een lokale variant daarvan in de gemeente Overbetuwe: Over Ons Overbetuwe. In deze gemeente is er zelfs een tweede platform: Overbetuwevoorelkaar.nl.Het eerste is een digitaal dorpsplein, en werkt met buurt verbinders. Essentieel in de aanpak van Mijn Buurtje: het gaat niet om websites maar om mensen! Dus investeer in community building. De tweede website is vooral een ontmoetingsplaats voor zorgvragers en -aanbieders in de buurt. Beide platforms doen naast verbinden nog iets anders: ze maken mensen onafhankelijker van de gemeente.

Wat was nou de rol van de gemeente in de totstandkoming van deze beide sites? Merijn van der Mooren van de gemeente Overbetuwe: “We werden benaderd door twee verschillende initiatieven. Beiden wilden invulling geven aan betere verbindingen. Eerst denk je: kan dat dan niet in 1 platform? Een soort primaire reactie omdat er al zoveel is. Maar in dit geval bleek het nuttig om twee aparte trajecten te bewandelen, maar wel in onderlinge samenhang. De gemeente heeft beide platforms financieel ondersteund, maar is niet de eigenaar. De initiatiefnemers hebben de platforms gemaakt, in goede onderlinge afstemming met elkaar en met de gemeente. Ze maken het ons in zekere zin gemakkelijker, omdat mensen nu zelf beter kunnen vinden wat ze nodig hebben, voor een deel buiten de gemeente en de officiële instanties om.”

Peter Rook uit Amersfoort liet ons de mogelijkheden zien van Gebiedonline en dan speciaal de versie die in Amersfoort is gemaakt: Iris in Nieuwland. Naast het zichtbaar maken en mogelijkheden tot ruilen en delen in de wijk, kunnen mensen ook wensen delen: zoals “Ik wil de wijkboerderij nieuw leven inblazen” of “ik wil een eetlokaal starten”. Via het platform kunnen anderen aanhaken en voilà! Een nieuw project is een feit.

Verbindingen visualiseren via Kumu
Een heel andere manier om sociale netwerken te visualiseren is Kumu. Voor mij was dit nog helemaal nieuw. Kijk maar eens naar het filmpje. Rens Schipper – betrokken bij onder meer energie coöperatie Zoetermeer- gebruikt het om allerlei verbanden tussen initiatieven inzichtelijk te maken. Rens vertelt: “Kumu laat knooppunten van verbindingen zien en wordt voor allerlei toepassingen gebruikt. Zo kun je bijvoorbeeld door het volgen (en invoeren) van tweets rond een bepaald onderwerp, heel makkelijk uitvinden wie bij dat onderwerp belangrijke stakeholders zijn. Ik doe het voor mijn eigen initiatief en krijg snel inzicht op wie ik wat kan vragen”. Interessant: later dit jaar zal Rens via de Academie voor Knooppunten van Maatschappelijk initiatief een speciale Kumu sessie organiseren. Wil je daar meer over weten? stuur ons dan een mail.

Co-creatie
Een slim digitaal platform is te gebruiken als instrument. Allereerst omdat het mensen minder afhankelijk maakt, veelal van de gemeente. Maar je kunt ook in samenwerking met bewoners nieuwe projecten realiseren of uitvinden wat mensen bezig houdt. Een platform dat zich vooral op richt op samenwerking tussen bewoners, overheid en professionals is BuurBook. De Nederlandse variant op het onlangs gelanceerde Nextdoor. Buurbook is open en transparant, Nextdoor is besloten en alleen voor bewoners. Wil je meer verschillen weten tussen beide platforms, lees dan dit.

De volgende stap
Ruilen en delen, co-creatie en verbinden, strategisch inzetten als beleidsinstrument, het kan allemaal en de volgende stap  is al weer in zicht. Een digitaal platform als middel om maatschappelijk vragen in co-creatie op te lossen. De eerste voorbeelden dienen zich aan, zoals Civocracy dat uitgaat van geïnformeerde participatie, transparantie en betrokkenheid. Mensen kunnen via dit platform bijdrage aan het vinden van oplossingen voor maatschappelijke problemen, in samenwerking met beslissers in vanuit de overheid, bedrijven, en non-profit organisaties. Dit zijn de instrumenten die horen bij een wezenlijk andere manier van werken van de overheid, namelijk écht samen.

Ineke van Zanten
april 2016