6 trends die je kon zien aankomen: #3 mode

Dit blog verscheen op 19 april op de blog van VoordeWereldvanMorgen

Van fast fashion naar een eerlijke, nabije en duurzame keten

Nieuwe initiatieven zijn vaak een voorbode van een ontwikkeling die later gangbaar wordt. Ze geven ons een kijkje in de toekomst. Zo zijn Ineke van Zanten en Rinske van Noortwijk als oprichters van GreenWish – dat ruimte voor duurzame initiatieven faciliteert – sinds 2003 bij meer dan duizend van die initiatieven betrokken geweest. Dat heeft geleid tot een mooie, brede blik op het veld van sociale en duurzame initiatieven. Aan hen vroegen we een aantal trends te selecteren die ze jaren geleden al van veraf zagen aankomen. De derde trend gaat over eerlijke mode.

Slow Fashion

In 2009 kwam Mireille Geijsen van I-Did bij ons met een nieuw concept: zij lanceerde exclusieve mode van duurzame materialen (vaak hergebruikt), gemaakt door vooral allochtone vrouwen die in Nederland moeilijk aan het werk komen. Deze ‘slow-fashion’ was een antwoord op de voortrazende ‘fast-fashion’ met wegwerp-kleding van de grote merken. Het ging I-did en haar klanten niet alleen om de kleding, maar om het gehele concept. Het gehele verhaal moet kloppen: van grondstof, productie tot afvalstadium. Toch bleek het te vroeg om in Nederland op kleine schaal slow fashion te produceren.

Duurzame materialen

Vanaf die tijd groeide het aantal initiatieven rond duurzame mode in een rap tempo. Désirée Rasenberg zocht in 2010 bijvoorbeeld naar een alternatief voor het vervuilende katoen en viel voor het veel duurzamere jute. In India organiseerde zij de gehele keten, biologisch en sociaal duurzaam. Pure Jute levert niet alleen grote industriële partijen bio-jute, maar ook juist die kleine volumes zijn mogelijk.

Circulaire mode

Kleine volumes van duurzame materialen is voor kleine merken en jonge ontwerpers moeilijk te vinden. Bio-katoen is bijna niet te krijgen, omdat de grote spelers het allemaal afvangen. Misschien was dat wel een extra impuls achter de opmars van gerecycled materiaal. MUD-jeans kwam met de eerste lease-jeans. Je koopt hem niet, maar de broek blijft eigendom van MUD-jeans. Na een jaar kan je besluiten de jeans voor het restbedrag te kopen, of in de ruilen voor een nieuwe. Hiermee creëerde MUD-jeans haar eigen grondstoffenstroom. De broeken bestaan voor een kwart uit oude spijkerbroeken, momenteel het hoogst haalbare. Maar ook in dit geval was initiatiefnemer Bert van Son eigenlijk te vroeg en het nieuwe businessmodel nog niet helemaal haalbaar. Maar de geest was uit de fles.

Ruilen en delen

Los van de nieuw gemaakte mode van gerecycled materiaal ontstond er een golf van ruil- en deel sites, feesten en evenementen. Verschillende initiatieven zijn nog steeds actief. Zoals Lena- the fashion library, en Krijg de Kleertjes voor kledingpakketten voor baby- en kinderkleding. Het ’Delen is het nieuwe hebben’ in de praktijk. Mode ruilen en delen is de nieuwe mode, net als de algehele ’vintage hype’ van 2e hands winkels met kleding waarmee je jezelf kunt onderscheiden.

Houdbare business cases

In bijna alle gevallen was het voor de initiatiefnemers een zoektocht naar een houdbaar verdienmodel. Hun bijdrage gaat echter veel verder dan die producten. Zij lieten zien dat de wereld kritischer ging kijken naar fast-fashion, met korte levensduur, slechte arbeidsomstandigheden in lage lonen landen en vervuilende productie. Dat er draagvlak ontstond voor eerlijk, nabij en duurzaam. Voor hergebruik en delen. En zij kwamen met innovatieve materialen en sociale innovaties als lease-concepten en kleding-ruil-en customization-feesten. Langzaam begon de systeemwereld interesse te tonen.

Systeemwereld meets innovators

MVO Nederland bundelt de innovatiekracht van initiatieven als I-Did en MUD-jeans met de ontwikkelkracht van textielgiganten als C&A en het Nederlandse Leger. Hier komen doorbraken uit, zoals op het gebied van circulaire bedrijfskleding. Zij bemiddelen tussen twee werelden die elkaar niet vanzelfsprekend vinden en snappen, waardoor de transitie versnelt. Inmiddels hebben C&A en H&M eigen recycle-programma’s en duurzame modelijnen, waar partijen als I-Did een rol in spelen.

Schatplichtig aan de koplopers

Daarnaast wordt de slow-fasion op zichzelf ook professioneler, zoals Studio Jux  en Kings of Indigo. Dat kunnen zij ook worden, omdat de markt ervoor groeit. Een markt die de koplopers zagen aankomen, en misschien zelfs hebben wakker gekust. Laten we dat niet vergeten.

Ineke en Rinske

Ineke van Zanten en Rinske van Noortwijk hebben in 2003 GreenWish opgericht en maken zich sterk voor meer ruimte voor duurzaam initiatief. Twitter: @inekevanzanten@RinskeGreenWish en @GreenWishNL

Foto: I-Did. Foto door Lennert van der Veer