Een andere bril voor het financieren van circulaire concepten

We ontmoeten veel mensen met gelaagde en integrale projecten. Het zijn vaak pareltjes van sociale innovatie die een doorkijkje geven naar een andere manier van ondernemen.  Het gaat om initiatieven waarbij er sprake is van veel méér dan alleen directe economische waardecreatie. Het gaat ook om stimulering van lokale economie, arbeid voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, verduurzaming van bodem, water, lucht, sociale cohesie en biodiversiteit, ruilen en delen, zorg. De achterliggende business cases zijn voor de makers logisch en vanzelfsprekend, maar voor financiers en partners ingewikkelder om te doorgronden.

Meer dan eens krijgen sociaal ondernemers die op zoek zijn naar financiering voor dit soort integrale projecten de opmerking: “je bent niet ondernemend genoeg”. Terwijl het gaat om wezenlijk andere modellen, met andere terugverdienwaarden en –tijden. Onze ervaring is dat er meestal nog met een lineaire bril gekeken wordt naar circulaire concepten.

Krijg de Kleertjes

Krijg de Kleertjes is zo’n voorbeeld, dat iets heel speciaals doet. Het initiatief draagt er aan bij, dat we (misschien zelfs wel toegevoegde) waarde gaan hechten aan gebruikte spullen.  “Het zou heel normaal moeten zijn, dat je kinderkleding en speelgoed dat al gebruikt weggeeft aan anderen”, aldus initiatiefneemster Cerian van Gestel. Circulaire economie is niet alleen maar zorgen dat er geen afval ontstaat, of afval upcyclen. Het is makkelijker om aan de spullen kant van de zaak te werken. Maar we moeten ook werken aan de mindset van mensen. En dat is wat Krijg de Kleertjes doet. Sinds 2012 is het platform Krijgdekleertjes.nl online: een plek waar je kinderkleding en speelgoed kunt ruilen. Cerian vertelt: “We hebben destijds het startbedrag daarvoor met crowdfunding bij elkaar gebracht. Meer dan 220 mensen brachten 6.000 euro bijeen. Voor ons ook een bewijs dat er vraag was naar Krijg de Kleertjes”. Inmiddels doen ongeveer 5.000 mensen mee en is er rond het initiatief een actieve community ontstaan van enthousiaste mensen die onderling ruilen.

Op zoek naar het verbindend element

In 2014 ontmoetten wij Cerian voor het eerst. Haar vraag was toen: hoe krijgen we Krijg de Kleertjes onder de aandacht en hoe maken we het zo, dat het ook financieel sluitend kan. Het hele concept is gebaseerd op geven en ruilen, en het herwaarderen van de status van tweedehands spullen. Er gaat veel tijd zitten in het werk achter de schermen, en natuurlijk kosten de stichting (Pro Ruil), PR materialen en een website ook geld. Dat was een van de redenen om naast de online ruil-site ook offline ruilen te gaan faciliteren. Op verschillende plekken in Nederland hebben mensen zich aangemeld, als ruilpunt. Daar kun je kleren waar je kinderen zijn uitgegroeid naar toe brengen. Je kunt dan ter plekke een pakketje grotere kleding weer uitzoeken en meenemen. Op dit moment zijn er ongeveer 20 ruilpunten actief. Het aantal ruilpunten groeit.

Afgelopen week spraken we Cerian weer, om nog eens met haar te kijken naar hoe dat opschalen nu gaat. Dat blijkt in de praktijk lastig genoeg. Al jaren lang gaat er veel tijd naar het initiatief. En er zijn ook anderen die veel energie stoppen in het initiatief, lokaal maar ook landelijk, achter de schermen. Financiering daarvoor vinden blijkt bijzonder lastig. Zeker voor de coördinerende zaken, die moeten gebeuren voor een goed werkende situatie met lokale ruilpunten, en dingen zoals de website. Landelijk werkende fondsen vinden, lukt niet goed. Op lokaal niveau lukt het soms wel, zoals in Utrecht. Daar kan met financiering van het KF Heinfonds een netwerk van Utrechtse ruilpunten worden gestart. Dat is ook de reactie van de landelijke fondsen: zoek de financiering lokaal. Er wordt voorbij gegaan aan het feit dat er toch altijd een verbindend element moet zijn.

Circulaire financieringsmodel

Al pratende signaleerden we dat Krijg de Kleertjes 100% circulair is. Iets doet, wat de kern raakt van circulaire economie: namelijk de status van hergebruik opwaarderen. Het is bijzonder om iets weg te geven, dat jij hebt gebruikt en wat jou dierbaar is. Dat zou – in de ogen van de ontvanger- juist extra waardevol moeten zijn. Het afschudden van het toch wat stoffige imago van tweedehands. Juist het feit dat Krijg de Kleertjes geen geld vraagt aan de deelnemers (behoudens een klein bedrag om van de online diensten gebruik te maken) sterkt het circulaire gedachtengoed. Onze ervaring is dat initiatieven die werken in de haarvaten van de circulaire economie nog al eens de opmerking krijgen : ”Je bent niet ondernemend genoeg, als je geld aan je deelnemers vraagt dan lukt het wel”. Eigenlijk worden deze circulaire cases bijna altijd nog met een “ouderwetse” lineaire bril bekeken.

GreenWish gaat zich inzetten om dit onder de aandacht te brengen. Hoe maak je een circulair financieringsmodel zonder rechtlijnig te zijn? We gaan op zoek naar organisaties en fondsen die dit met ons willen uitdiepen. Wordt vervolgd!

Ineke van Zanten